Het nieuws van de financiële fraude bij de schaakbond sloeg enkele weken geleden in als een bom. Maar liefst een kleine 100 000 euro bleek na gesjoemel van de penningmeester verdwenen uit de bondskas.

Tot op heden zijn de schakers enkel onrechtstreeks geïnformeerd (en de liga’s rechtstreeks). Vandaag doorbreekt Chris Ghysels, sinds enkele maanden bondsvoorzitter, het stilzwijgen. Wat is er precies gebeurd? Hoe is het kunnen gebeuren? Wat zal er gebeuren? en meer prangende vragen beantwoordt hij in een exclusief interview…

Exclusief

Voor we het interview aanvatten, willen we graag een persoonlijke uitleg geven aan onze lezers waarom het zo lang geduurd heeft voor wij grondig over de zaak publiceren. De eerste motieven hebben we in een reactie op het vorige artikeltje, waarin enkel melding gemaakt werd van het gebeuren, al uitgelegd. De weken daarna hadden ook wij gehoopt sneller te informeren, maar over bepaalde twijfelgevallen kregen we geen zekerheid of verschillende versies van de feiten te horen. Dergelijk interview voorbereiden en uitschrijven kost veel werk, vandaar meteen ook een verklaring waarom er de laatste weken wat minder is gepubliceerd.

Veel meer konden we tot op vandaag in ieder geval niet toevoegen aan het nieuws dat al bekend was. Bovendien had onze redactie geen officiële brief gekregen van de schaakbond. Omdat het droogjes naschrijven van nieuws of het kopiëren van documenten (een brief) die ‘iedereen’ blijkbaar toch al had kunnen lezen niet onze favoriete bezigheid is, hebben we gewacht om nu te kunnen uitpakken met een exclusief interview met de bondsvoorzitter zelf, Chris Ghysels. Het is de eerste keer dat Ghysels openbaar reageert op de zaak.

Ontgoocheling, verbazing, woede

De feiten zijn, zoals gezegd, bekend: De voormalige penningmeester van de schaakbond heeft de afgelopen jaren bijna 100 000 euro verduisterd. Zowat al het geld dat de bond in zijn bezit had, is verdwenen. De bondstop vernam het nieuws ‘officieel’ op 1 november, maar er waren eerder al tekenen aan de wand.

Ghysels: “De eerste moeilijkheden kwamen er eigenlijk al half oktober. Onze penningmeester mailde op zaterdagochtend 17 oktober dat hij wegens plotse ziekte niet aanwezig kon zijn op de raad van bestuur. De woensdag daarop kreeg ik een telefoontje van Victor Schleck (foto). Hij organiseerde het BK snelschaak, maar had ondanks herhaaldelijk aandringen bij de penningmeester nog steeds de toegekende bondssubsidies niet ontvangen. Vanaf dan heb ik net als andere bestuursleden dagenlang intensief geprobeerd om via email en telefoon contact te leggen met AM. Zonder resultaat: voor het dringende probleem van het BK blitz (afgelasting dreigde) heeft de liga Limburg ons toen tijdelijk uit de nood geholpen. Pas enkele dagen later – nadat Marc Clevers (secretaris VSF) persoonlijk bij AM was langs geweest – kreeg ik voor het eerst opnieuw een uiterste beknopte email van de penningmeester (haalt stapeltje nauwkeurig bewaarde e-mails boven): ‘Als je wil, kan je me bereiken op dit nieuw emailadres’.
SF: Maar dat draaide ook op niets uit?
Ghysels: “Pogingen om via die nieuwe communicatielijn het contact te herstellen liepen inderdaad op niets uit en intussen werd de KBSB geconfronteerd met een nieuwe crisissituatie. Na heel wat aanloopmoeilijkheden (en een vooruitbetaling van de reiskosten door onze FIDE afgevaardigde) was een Belgische ploeg aan het werk gegaan op het landen-EK in Novi Sad. De factuur voor de hotelkosten bleef echter onbetaald ondanks intensief aandringen van Dirk De Ridder bij de penningmeester. Naarmate het toernooi in Novi Sad vorderde, werden ook de plaatselijke organisatoren (begrijpelijkerwijs) steeds ongeduldiger. Op de voorlaatste toernooidag ontvingen we een paniekerige telefoon van Ekrem Cekro dat het hotel de paspoorten van de Belgische delegatie dreigde in te houden indien de overschrijving niet onmiddellijk gebeurde. Een ander lid van de raad van bestuur heeft toen dit aanzienlijke bedrag (meer dan 3.700 €) van zijn persoonlijke rekening overgemaakt aan de organisatie. Twee dagen later, op 1 november, is Marc Clevers op mijn vraag nogmaals langs geweest op het adres van AM. Dit bezoek en het aandringen van Marc hebben de penningmeester blijkbaar over de streep getrokken om eindelijk te voorschijn te komen met de harde feiten. ’s Avonds kreeg ik een email van AM waarin hij verklaarde ‘sinds geruime tijd geld van de bond voor eigen gebruik te hebben aangewend’ (bladert in zijn map en toont de email).
SF: Wat was je eerste reactie toen je dat las?
Ghysels: “Goh, dat kan ik moeilijk uitleggen. Ik heb jaren een fijne en hartelijke relatie gehad met onze penningmeester. We hebben heel wat lange en interessante conversaties gehad, over het schaken in België natuurlijk maar evengoed over thema’s in onze persoonlijke levenssfeer. Ik vroeg ook af en toe zijn advies en bracht hem bijvoorbeeld als een van de eersten op de hoogte van mijn kandidatuur als bondsvoorzitter. Ongeloof, een stuk woede. Allerlei dingen samen.”
SF: Je hoort zulk nieuws: wat heb je toen gedaan?
Ghysels: “Het is op zulk moment even moeilijk om na het bekomen van de schok een gepaste strategie te kiezen en het overzicht te behouden. In mijn eerste reactie heb ik hem op het hart gedrukt om na die schuldbekentenis voortaan zijn volledige medewerking te verlenen op het vlak van communicatie en beschikbaarstelling van alle nuttige informatie. Het was toen mijn voornaamste bekommernis om zo snel mogelijk een zo volledig en correct mogelijk beeld te krijgen op de situatie, want op dat moment wisten we eigenlijk nog niet veel. In die allereerste mail stond geen exact bedrag: we wisten evenmin iets over de duur van de fraude, de motieven, de openstaande schulden van de vereniging enzovoort. Volledige informatie krijgen was dus van vitaal belang. Daarnaast probeer je vanzelfsprekend zo snel en correct mogelijk de collega-bestuurders en de ledenfederaties en andere betrokkenen op de hoogte te brengen en te houden.”
SF: Was het moeilijk om te kiezen welke informatie je snel wilde verspreiden en welke niet?
Ghysels: “Laat mij daar eerst op zeggen dat ik vind dat iedereen correcte informatie verdient. Ik denk ook niet dat ik grote geheimen heb bewaard, integendeel. Maar tegelijkertijd is het nuttig om discreet te zijn. Ik heb alle begrip voor de felle emoties die zo een zaak doet oplaaien en ik lees hier en daar onbegrip en frustratie dat er niet sneller tot actie is overgegaan. In het belang van de KBSB en algemener het schaken in België was het volgens mij echter minstens even essentieel om je niet te laten meeslepen door die eerste reacties en te proberen verder te kijken dan je neus lang is. Om deze zaak snel genoeg te laten voortgaan was de medewerking van AM bijvoorbeeld erg belangrijk. Door meteen alles te gaan rondstrooien, help je zoiets niet vooruit. De advocaat van de bond heeft me ook bevestigd dat discretie zeker geboden was.”

Ghysels: “We weten nog niet hoe we om de tuin zijn geleid”

Over het begin van de fraude zijn al meerdere versies de wereld ingestuurd. Sommigen spreken over een fraude van 9 jaar (de hele ambtsperiode van AM, die van 2000 tot 2009 liep). Anderen hebben het over een operatie van enkele maanden. Tot op heden kregen wij bevestigingen voor beide versies van het verhaal! Chris Ghysels is echter duidelijk.

Ghysels: “Laat ik mogelijke fabels uit de wereld helpen: op basis van de (nog niet helemaal voltooide) analyse van de financiële documenten kunnen we met quasi zekerheid stellen dat de fraude is begonnen in 2007.”
SF: En de vraag die op iedereen’s lippen brandt: hoe is dit kunnen gebeuren? Worden de rekeningen niet gecontroleerd?
Ghysels: “Dat is natuurlijk een pertinente vraag, waarop ik in het belang van de lopende procedures helaas nu nog geen definitief antwoord kan geven. We hebben intussen wel vrij exact de chronologie en de omvang van de malversaties in kaart kunnen brengen. Volgens de statuten van de KBSB kon de penningmeester alleen handelen voor het uitvoeren van betalingen en het ontvangen van inkomsten. We kunnen niet anders dan vaststellen dat AM bij de raad van bestuur en de algemene vergadering tijdens de voorbije paar jaren een vals beeld van de financiële situatie heeft opgehangen, meer bepaald wat de spaarrekening van de KBSB betreft. Ook bij de jaarlijkse controle door de aangestelde rekeningtoezichters is dit bedrog blijkbaar niet opgemerkt. We proberen dit uiteraard verder uit te klaren en hieruit alle passende conclusies te trekken op het vlak van rekeningbeheer en –toezicht.”
SF: Zijn de motieven van AM gekend?
Ghysels: “Neen. Tijdens het gesprek dat de rekeningtoezichters voor 2009 en ikzelf met AM hebben gevoerd heeft hij vrij openhartig gesproken over een aantal privé aangelegenheden die een mogelijke verklaring zouden kunnen bieden. Ik wens echter het privékarakter van deze ontboezemingen te respecteren en heb ook geen enkele basis om te besluiten of deze motieven dan wel andere doorslaggevend zijn geweest. Voor ons was de getekende bekentenis van schuld in die fase overigens belangrijker dan de exacte beweegredenen voor de fraude.”
SF: Hoeveel geld heeft de bond momenteel nog?
Ghysels: “We hebben vier rekeningen met de bond en op die vier rekeningen samen stond begin november iets meer dan 1000 euro. Momenteel kunnen we daar echter niets van gebruiken, omdat we die rekeningen, logischerwijs, geblokkeerd hebben. Maar dat is het bedrag dat we in feite hebben.”
SF: Gaan jullie het verdwenen geld ooit terugzien?
Ghysels: “Ik weet het niet. In zijn eerste mail heeft AM ons verzekerd dat hij het bedrag zal terugbetalen (toont de mail met de betreffende passage). Hij heeft ook een afbetalingsplan voorgesteld, maar we kennen de haalbaarheid daarvan nog niet. Dat wordt nog bekeken met de advocaten.”
SF: Wat gaan jullie doen om dat geld terug te zien? Komt er een rechtzaak?
Ghysels: “Op advies van onze raadsman laten we de beslissing over de te nemen stappen (die komen er m.i. hoe dan ook) over aan de buitengewone algemene vergadering die op 19 december samenkomt. Er zijn verscheidene pistes waarvan we vooraf de voor- en nadelen in kaart zullen brengen. Het gaat van civiele procedures, waarin de advocaten een akkoord bereiken, tot strafrechterlijke. De AV zal in eer en geweten moeten uitmaken welke procedure het best geschikt is om de belangen van de bond maximaal te realiseren.”

In een tweede deel, dat dinsdag verschijnt, praat Schaakfabriek verder met Chris Ghysels over de toekomst. Welke gevolgen heeft de zaak voor het schaken, voor zijn bestuur, voor het bestuur in het algemeen enzomeer. Wij vragen tot slot aan onze lezers om in de reacties beschaafd en correct te blijven. Dan zijn alle meningen van harte welkom!