Sinds Vishy Anand wereldkampioen is geworden, heeft hij geen toernooi meer gewonnen. Niet dat de tijger van de Madras het schaken verleerd is, integendeel. Hij toont bij vlagen zijn talent en ervaring, maar moet telkens één iemand voor zich laten (en meestal heeft die iemand de voornaam Magnus).

Na zijn tweekampen met Kramnik en Topalov heeft Anand dan ook maar één doel en dat is terug in het toernooicircuit raken en opnieuw toernooien winnen. Tijd voor een gesprek…

Anand: “Ik heb niets verkeerd gedaan”

“Je kan je zoveel voorbereiden als je wilt, uiteindelijk blijft het een sport en in een sport moet een match gespeeld worden. Het belang van computers is dus groot, maar mag niet overdreven worden.” Het was een zeldzame verschijning van wereldkampioen Vishy Anand op onze nationale televisie, toen hij in het programma Terzake zijn visie mocht geven op het belang van de computer in het hedendaagse schaak. Het is een onderwerp dat tegelijkertijd brandend actueel is, maar eveneens zo dikwijls aan bod komt dat iemand als Anand er meestal net niet over moet praten in de vele interviews die hij na het Tata Steel Chess Tournament moet geven.

Langs alle kanten wordt de Indiër aangeklampt. Grootmeesters die hem om zijn mening over een bepaalde stelling vragen, gewoon mensen die de legende in spe de hand willen drukken of Indische fans die op de foto willen. Een Indische journalist vergeleek hem zelfs met Leander Paes, een Indische tenniser die vooral in het dubbelspel furore maakte en een bijzonder populair sportman is in Indië. Bijzonder beleefd reageert Anand op de belangstelling, maar hij benadrukt dat hij eerst een Belgische journalist te woord moet staan. Het is geen wonder dat hij bijzonder populair is: Anand is bereikbaar, vriendelijk en uitermate correct, ondanks de grote belangstelling.

Anand: “Sinds ik wereldkampioen ben geworden ben ik dit gewend, hoor. Trouwens, het was daarvoor ook al zo. Voor een schaker valt het allemaal goed mee. Enkele interviews doen hoort bij de job, dus zeg het maar.”
Schaakfabriek: Dat is fijn om horen. Laten we het eerst eens hebben over jouw toernooi hier. Je bent – wéér – tweede geworden…
Anand: “Ja, inderdaad. Ik heb de afgelopen tijd veel toernooien gespeeld en ik was telkens tweede. Nochtans ben ik tevreden over mijn spel. Zeker in dit toernooi heb ik niet bepaald veel geluk gehad. Normaal gezien ben je met een score van +4 minstens gedeeld eerste. In de afgelopen jaren was dat telkens genoeg voor soms zelfs een ongedeelde eerste plaats. Maar dit jaar zat je met Shirov en Grischuk die totaal uit vorm waren en nogal veel partijen verloren. Daardoor liepen de plusscores ook hoger op. Ik ben dus ontgoocheld over het feit dat ik niet heb gewonnen, maar voor de rest heb ik niet echt een reden om ontevreden te zijn.”

Schaakfabriek: Zijn er momenten waar je het gevoel bij had dat je het hebt laten liggen? Momenten die het toernooi beslisten?
Anand: “Om eerlijk te zijn niet. Ik denk dat mijn score de logische weergave is van mijn toernooi. Enkel tegen Anish Giri zat ik serieus in de problemen, maar voor de rest heb ik erg clean gespeeld. Ik dacht echt na enkele rondes, toen ik op +4 kwam, dat ik het toernooi zou winnen. Niet meer verliezen leek mij toen de beste strategie om de eindzege te pakken, maar dan was er plots een speler op +5 kwam te staan. Ik speel al lang, maar dat was wel straf. Ik wil er wel bij vermelden dat Hikaru in mijn ogen de terechte winnaar is. Hij heeft gewoon beter gespeeld dan de rest. Punt aan de lijn.”
Schaakfabriek: Wat is de basis van zijn succes hier, denk je?
Anand: “Ik vind dat hij vooral erg goed zijn momenten heeft gekozen en erg afwisselend gespeeld heeft. Op de momenten dat hij moest winnen, kon hij telkens puren op een goede voorbereiding. Daarnaast zag je ook dat hij bijzonder gevarieerd speelde. Tegen Kramnik nam hij geen risico’s met een droge opening, maar tegen Vachier-Lagrave bijvoorbeeld pakte hij uit met een agressieve aanpak. Dit was dit toernooi zeker zijn kracht: zijn veelzijdigheid. Ik heb wel erg solide gespeeld, maar Nakamura was verrassender. En dat was het verschil tussen hem en de rest dit toernooi.”

Op zoek naar nieuwe ervaringen

Schaakfabriek: Misschien ligt de verklaring ook wel in je speelschema van de afgelopen jaren. Je hebt nu twee jaar aan een stuk belangrijke tweekampen gespeeld, tegen Kramnik en tegen Topalov. Ik veronderstel dat jouw voorbereiding op dergelijke wedstrijden totààl anders is dan op toernooien.
Anand: “Dat klopt zeker. Om eerlijk te zijn ben ik die matchen nu wel wat beu (lacht). In vergelijking met toernooien is dat eigenlijk nogal saai. Je bereidt je voor op één tegenstander en doet dat specifiek voor één situatie. Als je toernooien speelt, zorg je meer voor een algemeen repertoire, dat je tegen verschillende tegenstanders kan gebruiken. Ik heb de laatste maanden ook bewust veel toernooien gespeeld om terug volledig in dat ritme te komen. Bilbao, Nanjing, Londen en nu hier in Wijk. Ik ben terug in mijn oude systeem aanbeland nu.”
Schaakfabriek: Die toernooien zorgen ook voor een nieuwe situatie. Je hebt hier tegen spelers gespeeld die je nog nooit eerder ontmoet had.
Anand: “Ja, klopt. Ik maak hier kennis met een nieuwe generatie. Drie van de deelnemers hier had ik nog nooit eerder ontmoet achter het bord. Dat is wel prettig. Het zorgt voor afwisseling. Ik denk ook dat die jongeren het ook echt zullen maken. Anish speelde een prachtige partij tegen mij, al was mijn spel zelf wat wankel die dag, en ook Ian heeft getoond dat hij ver zal komen. Geef ze nog wat tijd. Ze zullen de top 10 zeker halen.”

Schaakfabriek: Die spelers kijken naar jou op. Tegen een wereldkampioen spelen moet hen toch extra motivatie geven, of voel jij daar niets van?
Anand: “Ik merk daar eigenlijk weinig van. Het zal misschien raar klinken, maar voor mij is er niets veranderd sinds ik wereldkampioen ben geworden. Ik heb zeker niet de indruk dat ze zich speciaal voor mij gaan voorbereiden. Ze werken hard voor iédere partij. Ik voel geen andere behandeling van de spelers en voel ook niet meer druk. Die is er altijd geweest.”
Schaakfabriek: …en is zeer belangrijk als je wereldkampioen wilt worden. Heb jij bepaalde trucjes om met de druk om te gaan?
Anand: “Dat is iets heel raars. Ik voel de druk wel, maar tegelijkertijd is die er ook niet. Het blijft iets abstracts. Wat ik probeer en waar ik tot nu toe heel goed in slaag, is om de druk te verplaatsen naar het bord. Als ik achter het bord zit, denk ik alleen nog aan het probleem in mijn stelling. Ik focus me dan volledig op mijn stelling en op niets anders.”
Schaakfabriek: Is het makkelijk om dat vol te houden?
Anand: “Neen, dat is zeker niet eenvoudig. Daarom ga ik nu een rustperiode inlassen. Vier toptoernooien zijn genoeg geweest voor nu. Het volgende toernooi dat ik speel is de allerlaatste Ambertoernooi in Nice. Daar kijk ik zeker en vast naar uit, want het is de allerlaatste van dit toch wel erg speciale toernooi. Ik heb daar heel mooie herinneringen en wil de reeks in schoonheid afsluiten.”
Schaakfabriek: En het ‘échte’ volgende toernooi?
Anand: “Dat weet ik nog niet, maar ik kan je verzekeren dat geen enkel toernooi pure ontspanning is. Als je in Nice de punten aan elkaar rijgt, is dat een grote vakantie, maar als je slecht aan het spelen bent, is het afzien van begin tot einde en dan neemt de stress toe. Ik zal daar in alle serieux aan de start verschijnen. Dat kan ik je verzekeren!”