Na het overlijden van Jan Van Leeuwen bereikte ons vorige week opnieuw slecht nieuws. Op woensdag 2 maart overleed de in nationale en internationale schaakmiddens bekende filosoof en historicus Julien Vandiest, oud-voorzitter van de K.A.S.K. en van de schaakafdeling van het K.S.A.H. (Kon. Sportverbond Antwerpens Handel). Hij was 92.

In een laatste brief, die hij zelf korte tijd voor zijn dood nog schreef nam Julien Vandiest afscheid van vele schaakvrienden. Een in memoriam door Ignaas Vandemeulebroucke…

Overlijden Julien Vandiest

Julien Vandiest was een uitstekend schaker. Hij plaatste zich bij enkele gelegenheden voor deelname aan het Belgisch kampioenschap bij de experten, behaalde daar goede resultaten, maar stond vooral bekend voor zijn befaamde schaakrubriek, die hij tientallen jaren lang elke dinsdag in “Volksgazet” verzorgde. Bovendien toonde Julien Vandiest zich een uitmuntende kracht in de compositie van eindspelen en staat hij in praktisch de gehele wereld bekend voor zijn dame-eindspelen. Hij maakte deel uit van wat men in België de “Drie Musketiers” heeft genoemd, een driemanschap van eindspelcomponisten, die men ons in de gehele wereld mocht benijden (Vandiest zelf, Roger Missiaen, Ignace Vandecasteele).

Als bordspeler had hij nooit veel competitiegeest gehad, vertelde hij zelf in een interview. Pas toen hij de compositie ontdekte begon hij werkelijk te schaken. Toen de oorlog uitbrak werd Vandiest lid van het verzet, werd opgepakt en belandde voor anderhalf jaar in Auswitz.

Julien Vandiest publiceerde tientallen essays over filosofie, kunst, wetenschap, in diverse Nederlandse en Franstalige tijdschriften, naast talrijke aforismenbundels.

Een grote internationale reputatie veroverde Julien Vandiest met zijn omvangrijk oeuvre op het gebied van de eindspelcompositie. Het oeuvre omvat een 500 werkstukken, bijna allemaal gepubliceerd. Eerste, tweede, derde prijzen, vermelding, in de meeste Europese schaaktijdschriften werden zijn deel en omdat hij dat zelf niet wilde, verschenen er in het driejaarlijkse FIDE-album (de maatstaf ook voor het bepalen van de graad internationaal meester en grootmeester compositieschaak) amper twee of drie van zijn eindspelen. Als componist moet je namelijk zelf je werken voorstellen voor publicatie en dat zinde hem beslist niet.

Vandiest verzorgde een ”Hoekje van de Componist” in het maandblad “De Schaakspeler”, dat veel te vroeg ter ziele ging. Hij leidde gedurende twee jaar de probleemrubriek in “Het Belgisch Schaakbord”.

Vooral zijn dame-eindspelen werden over de wereld bekend. In dit land loopt waarschijnlijk geen speler rond of hij/zij heeft zo’n Vandiestse stelling voorgeschoteld gekregen. Bij de kleinste selectie uit zijn oeuvre kan je er onmogelijk naast kijken. In herinnering aan een groot man en een monument van het schaakbord bijgaande twee eindspelen. Eerst eentje uit de grote jaren, daarna een eerste prijs (een damewinst uiteraard) veertig jaar (!) later in het prachtige vakblad “Problem”.

Oplossingen volgen later…