Vorig jaar pakte Schaakfabriek uit met een tweedelig diepte-interview met Silvio Danailov, de (schandaal/succes)manager van Topalov en Cheparinov die nooit om een straffe uitspraak verlegen zit. Dit jaar koos Schaakfabriek opnieuw voor een manager, maar dan wel een van een heel andere aard.

Henrik Carlsen is de vader én manager van zijn zoon. Gisteren kon u het begin van het Carlsen-verhaal lezen: over de tijd in België, over de eerste stappen, over trainingsmethodes enzovoort. Vandaag praten we meer over het nu, het heden: Wat doet Henrik een hele dag? Hoe ziet hij de toekomst van zijn zoon? Wat zijn zijn sterkstes en zwaktes? En: speelt hij eigenlijk nog wel graag? Henrik Carlsen: deel 2…

“Graag spelen: daar draait het om”

Met een glas water in de hand bekijken we de stelling van Carlsen (zie ook deel 1). Het ziet er goed uit. Voor het eerst lijkt hij overtuigend te gaan winnen. Henrik Carlsen reageert gelaten. “Laten we verderpraten, we zien straks wel wat het wordt.” Verborgen zenuwen zonder twijfel. Carlsen heeft immers heel de dag niets anders te doen dan naar de partij van zijn zoon te kijken. Of niet?

Henrik Carlsen: “Ik doe meer dan je zou denken (lacht). Ik heb nog steeds mijn consultancybedrijf en regel nog vanalles tijdens de schaaktoernooien van Magnus. En daarnaast ben ik natuurlijk de manager van Magnus.”
SF: Wat houdt dat precies in?
HC: “Wel, ten eerste de simpele dingen. Ik wil ervoor zorgen dat Magnus zich volledig op het schaken kan concentreren. Ik doe dus enkele poepsimpele dingen, zoals gaan winkelen, eten klaarmaken enzomeer. Daarnaast doe ik het echte managementwerk. Ik zorg dat de contracten van Magnus in orde zijn, ik regel zijn reizen en plan de toernooien. Altijd in samenspraak met hem natuurlijk.”

SF: Over contracten gesproken. Onlangs zijn er enkele afgesprongen, met name die van de Grand Prix en Magnus was de eerste die uit de cyclus stapte. Ik ga niet alle oude vragen nog eens stellen, maar intussen is bekend geraakt dat ook in Tsjechië niet gespeeld zal worden. Hoe kijk je nu op die korte, maar hectische periode terug?
HC: “Wel, om te beginnen wil ik zeggen dat ik niet blij ben met wat er gebeurd is met de Grand Prix. Wij willen dat dat systeem slaagt. Maar het is gewoon niet professioneel. Je organiseert een reeks toernooien, maar zonder vast contract. Dat is een risico nemen en in dit geval, zeker met de crisis in het achterhoofd, is dat risico slecht afgelopen. Daarbij komt natuurlijk dat je nooit de regels van een cyclus kan veranderen terwijl die bezig is. Dat botst met elke notie van gezond verstand.”
SF: Hebben jullie er spijt van mee te hebben gedaan?
HC: “Hmm, daar heb ik nog niet over nagedacht. Neen, ik denk het niet. Magnus won in Baku, dus dat was een fijne herinnering. Het enige wat jammer is, is dat we door de Grand Prix een uitnodiging van Nanjing hebben afgewezen. Dat stak wel een beetje, maar spijt: neen.”
SF: Magnus is er nu uitgestapt. Is dat niet jammer voor iemand van zijn niveau en zijn leeftijd? Hij heeft nu geen kans om voor de wereldtitel te spelen.
HC: “Ik zal u iets verklappen: Magnus is helemaal niet klaar om al een WK-match te spelen. Hij is nog niet eens 20. Momenteel vind ik dat hij enkel moet spelen, zonder meer. Hij moet niet kijken naar de resultaten. Hij moet vooral veel bijleren. En dat kan hij het beste doen door in goed georganiseerde toernooien te spelen en niet door zich te veel te moeten stukbijten op WK-verwachtingen of afgelaste toernooien.”

SF: Het schaaktechnische dus. Houdt u zich daar ook mee bezig?
HC: “Neen, totaal niet. Ik leer wel wat door naar zijn partijen te kijken, maar voor de rest snap ik er niets van (glimlacht). Ik heb zelf een rating van om en bij de 2100. Dat is te weinig om iets nuttigs te betekenen voor Magnus.”
SF: En de rol van psycholoog, zegt dat u iets?
HC: “Ja, dat gebeurt wel eens. Al moet ik zeggen dat Magnus uit zichzelf erg nuchter is. Hij kan goed omgaan met tegenslagen. Als hij verliest, is hij natuurlijk niet blij, maar hij kan echt dag per dag kijken. Hier in Wijk Aan Zee is dat trouwens ook nodig. Er zijn 13 rondes, dat is veel. Hij mag dus niet bij de pakken blijven zitten als hij een tegenslag heeft.”
SF: Is dat zijn grote sterkte: volharden?
HC: “Een van de. Maar zonder arrogant te willen zijn: als je op dit niveau kan spelen, ben je in alles sterk. Natuurlijk kan je verschillende aspecten verbeteren, maar je bent wél in alles ok.”
SF: Hij speelt nu volop toptoernooien. De hamvraag is dan: speelt hij eigenlijk nog grààg? Wordt hij het niet beu?
HC: “Neen, al moet ik toegeven dat het minder is dan vroeger. Hij speelt nog steeds erg graag toernooien, maar soms is hij wat moe of heeft hij geen zin in de aandacht die bij zo’n toernooi komt kijken. Die verwachtingen ieder toernooi belemmeren natuurlijk het spelgenot. Soms, maar ik kan met een gerust hart zeggen: hij geniet er wel degelijk van. Hij heeft enkel wat meer behoefte aan rust.”
SF: Vorig jaar was hij alomtegenwoordig en altijd bereid de pers te woord te staan. Dit jaar is hij nauwelijks te zien, zelfs niet na een goede partij. Is hij al die persaandacht beu?
HC: “Oh, dat gaat wel hoor. Hij heeft dit toernooi vooral last van vermoeidheid. Na de partij tegen Dominguez bijvoorbeeld (de eerste winst voor Carlsen dit toernooi, SF). Hij wilde wel, maar hij was heel diep gegaan. Eerst een openingsvoordeel om zeep geholpen, daarna remise geweigerd en heel hard gepusht om toch te winnen. Dat vreet energie en hij wil goed uitgerust zijn. En soms… (aarzelt)… ik denk dat hij soms ook niet zo graag wordt geconfronteerd met wat er net gebeurd is. Hij heeft net een zware partij gehad en wil zijn hoofd leegmaken. In interviews moet hij altijd opnieuw over die partij beginnen. Dat speelt wel mee, denk ik.”
SF: Is het niet te snel gegaan voor Magnus?
HC: “Ik denk van niet. Hij is er al bij al toch geleidelijk aan ingerold. Akkoord, hij is nog heel jong, maar hij heeft tijd gehad om zich aan te passen en ik denk dat dat ook gebeurd is.”
SF: Speelt het mee dat hij nu favoriet is in plaats van outsider of zelfs wonderkind die alleen maar kan winnen?
HC: “Ja, dat speelt zeker mee. Daar hoeven we niet over te liegen. Vroeger kon hij niets fout doen. Hij kwam ergens, was drie koppen kleiner, won een paar partijtjes en iedereen was al in de wolken. Nu is het anders. Als hij +1 scoort is dat degelijk, maar ook niet meer dan dat, zelfs als zijn tegenstanders wereldtoppers zijn. Ik denk niet dat hij het daar moeilijk mee heeft, maar het is wel anders.”
SF: Dat brengt ons bij deze editie van Wijk Aan Zee. Magnus heeft nu +1 en kan nog winnen. Je vermeldde het net: +1 is degelijk, maar niet meer dan dat. Is hij tevreden?
HC: “Wel, het hangt er wat vanaf. Hier speelt hij om te beginnen altijd goed om de twee jaar. In 2004 won hij de C-groep, in 2006 was hij goed in de B-groep, in 2008 won hij de A-groep. De jaren daartussen waren matig. Hij doet het dit jaar dus beter dan verwacht (lacht). Hij is niet geheel ontevreden hoor. Hij heeft wel wat kansen gemist, zoals bijvoorbeeld tegen Aronian en Karjakin. Die partij tegen Karjakin was trouwens een soort breekpunt. In elke omstandigheid wint hij die partij. De winst was echt makkelijk. Nu deed hij dat niet en dat was echt niet normaal en ook teleurstellend. Hij speelde dus niet goed, maar tegelijkertijd verloor hij niet en echt klagen kan hij dus niet doen. Wie weet wat er volgt.” (Carlsen zou zijn laatste ronde verliezen en viel dus niet in de prijzen, SF).

SF: Schaakt u eigenlijk zelf nog?
HC: “Veel minder. Ik speel elke zomer nog één toernooi mee, in Noorwegen…”
SF: (onderbreekt) Was het dat toernooi waar u twee jaar geleden tegen Magnus moest spelen?
HC: “Ja, u bent goed op de hoogte, dat klopt inderdaad. Maar de laatste jaren speel alleen ik er nog mee. Voor de gezelligheid.”

Gezelligheid. Het is een ideaal woord om het gesprek met Henrik Carlsen af te sluiten. De gezelligheid verdween niet en onze aandacht keerde terug naar het scherm. Carlsen was goed bezig om Jan Smeets een tik te geven en terug volop mee te doen voor de eindzege. Jammer voor hem mocht het niet baten. In de laatste ronde liep het alsnog mis. Henrik Carlsen laat er zijn slaap niet voor. Hij heeft een leuk toernooi gehad en zijn zoon ook. In Linares zal de jonge Noor opnieuw proberen plezier te vinden in het spel dat zijn leven is geworden.