Schaak je fit!
Schaken is geen sport. Philippe Muyters heeft gezegd, en de schaakwereld kan opnieuw een kater verwerken. Hoe graag we het ook zelf willen geloven, schaken is blijkbaar geen sport. Of toch niet voor Bloso. Doen en laten, zou ik zo zeggen. Helaas is het wel Bloso die over de sportsubsidies beslist.
Nu de discussie begint weg te kwijnen in artikels over tennis, voetbal, regeringsonderhandelingen en rokende peuters, werpen wij graag nog een laatste blik op deze voor ons essentiële discussie…
Schakend naar de dodentocht
Bloso heeft natuurlijk een punt. Schaken voldoet allesbehalve aan het criterium dat de sportfederatie voorop stelt: een sporter moet een voldoende en regelmatige fysieke inspanning leveren. Onzin, roepen enkele schakers uit: volgens het aloude principe van mens sana in corpore sane kan je geen topscores neerzetten op het schaakbord als je naast het schaakbord geen voldoende en regelmatige fysieke inspanning levert. Geen sport dus, maar wel een sportkatalysator.
Schaken katalyseert fysieke inspanning. Of toch bij sommigen. Want Geert Van Der Stricht mag dan al beslist hebben de dodentocht te wandelen (en wandelen staat, u raadt het al, wél op de Blosolijst), bij een groot deel van de lezers volstaat het de hand in eigen boezem te steken om schoorvoetend toe te geven dat je jezelf ook zonder enige beoefening van fysieke activiteit in je vrije tijd, met reden een schaker kunt noemen. De eerste hardloper die nooit fysieke activiteit beoefent, moet ik daarentegen nog tegenkomen. Laat ons dus eerlijk zijn, schaken is geen fysieke activiteit.
Geert Van der Stricht besliste de dodentocht te ondernemen
Maar wat is een sport? Is het cruciale kenmerk van een sport werkelijk de voldoende en regelmatige fysieke inspanning die Bloso vooropstelt? Waarom is schaken dan wel een sport voor de internationale sportfederatie? Is fysieke activiteit geen wereldwijd begrip? Is sport in Vlaanderen iets anders dan sport in Frankrijk? Dan raad ik jullie allemaal aan gauw je biezen te pakken en naar het buitenland te trekken om vlug nog een tornooitje mee te pikken, nu de zomertornooien nog niet allemaal voorbij zijn en de regendruppels toch het monopolie over onze streken lijken te hebben herwonnen, want sporten is gezond!
Wat is sport volgens de Van Dale? Naar een herdefinitie…
Laten we de Van Dale er eens bijnemen, de bijbel van de Nederlandse woordenschat. Onze dikke vriend meet duidelijk met andere maten dan Bloso, want schaken wordt twee keer expliciet vermeld in het artikel “sport”. Wellicht moet Bloso gewoon haar titel van Vlaamse sportadministratie veranderen in Vlaamse administratie van fysieke activiteit. Dan kunnen wij ons volop concentreren op de definitie van sport die Gert gaf in een reactie op deze site. Volgens hem wordt een sport gekenmerkt door een georganiseerde competitie, training, conditie (zowel lichamelijk als geestelijk), inspanning, structuur en achtergrond. Schaken bezit al deze kenmerken, en is bijgevolg een sport.
Het leven kan toch simpel zijn. Helaas komen dan alle mogelijke veredelde gezelschapsspelletjes op de proppen, die ook beweren denksport te zijn. Kaartspelen, stratego, de kolonisten van Catan,…
Elk spel kan een eigen competitie hebben, voor elk spel waar tactiek enigszins een rol in speelt kan je trainen en is inspanning en bijgevolg conditie onderdeel van het spel. Een structuur is gauw gevormd, een achtergrond gauw verzonnen. Als we schaken officieel tot sport bombarderen, wie garandeert ons dan dat we binnenkort niet overstelpt worden door een babyboom aan sporten?
NLS Lommel won eerder deze zomer een heus sportschaakevenement, waarin schaken gecombineerd werd met voetbal, badminton en tafeltennis
Het is niet mijn bedoeling om in deze column eventjes een heilige oplossing te bieden op de vraag of schaken nu al dan niet een sport is, of een kunst, of een wetenschap, of gewoon een spel. Schaken onderscheidt zich van vele (andere) sporten doordat het geen fysieke activiteit is, maar schaken onderscheidt zich ook van vele (andere) spelen omdat er geen externe geluksfactor aan verbonden is. Een externe geluksfactor die echter ook meespeelt in de atletiek en de wielersport, want weer of geen weer heb je niet in de hand. Ook geluk is dus geen waterdicht criterium om nepsporten van echte sporten te onderscheiden.
Als geen enkel criterium feilloos is, geldt de wet van de sterkste. Iets is een sport wanneer jij vindt dat het een sport is, en hoe sterker of machtiger jij bent, hoe meer datgene wat jij een sport vindt, een sport is. Helaas voor de Vlaamse schaakwereld vindt degene met het meeste macht op dit vlak niet dat schaken een sport is. Wij denken er het onze over en bereiden ons voor op de competitie die met het einde van de zomermaanden stilaan aan de deur komt kloppen. Trek vlug je sportschoenen aan, ’t is hoog tijd om aan de conditietraining te beginnen!
Proficiat voor dit artikel !
Daarbij komt nog dat topsport zeer schadelijk kan zijn voor de gezondheid (gebruik van “vitaminen”, enz…), wat niet van het schaken kan worden gezegd (tenzij misschien de 24-urenblitztoernooien maar die bestaan niet meer in ons land).
Is de voornaamste reden niet gewoon dat men geen cent wil uitgeven ?
Hmm … als ijsberen als sport wordt erkend dan moet schaken ook als een sport worden erkend… ik weet niet hoeveel kilometers ik in tornooizalen heb afgelegd maar dat zijn er wel wat :-). Nu alle gekheid op een stokje. Persoonlijk vind ik schaken ook géén sport in de zin wat vele mensen erover denken. Er is inderdaad tijdens het spelen bijzonder weining fysische activiteit te meten. Waar het allemaal over draait natuurlijk is geld. Zou men ervan wakker liggen wanneer men evenveel geld zou krijgen als men al dan niet erkend wordt als sport? Denk ik niet. Het gaat dus niet om de uitstraling als sport maar de €’s. Dan komen we tot het volgende punt. Waarom wordt er (vooral in België) meer aandacht besteed aan de fysische ontwikkeling vd mens dan de mentale… in tegenstelling tot het buitenland. Dit heeft vooral te maken met de gezondheidszorg die hier zo uitstekend is. Men gaat er vanuit dat wanneer men voldoende lichaamsbeweging heeft minder snel ziek wordt en gezonder blijft. Terecht! Maar de geestlijke ontwikkelijk vd mensen wordt als 2de-rangs beschouwd. Men moet méér vanuit de schaakfederatie focussen wat schaken wél als meerwaarde te bieden heeft ipv het sportieve aspect aan te tonen. Om maar een paar op te noemen: patroonerkening, analytisch vermogen versterken, objectief kunnen blijven (iets waar velen last van hebben 🙂 , concentratie ,anticipatie … enz. Als we de sterke punten vh schaken in de kijker stellen ipv de zwakke punten (fysische inspanning) dan kunnen we meer bereiken denk ik.
Een mooie evenwichtige analyse… met één enkel schoonheidsfoutje.
Mens sana in corpore sanO (ipc sane)
@ Emanuel Nieto:
Ik ga niet akkoord met jouw statement dat de overheid de geestelijke ontwikkelig vd mensen als 2de rangs beschouwd. Ons onderwijs is een van de beste in de wereld. Ik spreek hier niet alleen over de leerplicht tot 18 maar ook over de tal van volwassenopleidingen die sterk gesubsidieerd worden.
Ik meen eerder dat het probleem zich ligt in de perceptie. Voor de meeste niet-schakers is schaken een spelletje. Ik heb zelf duizenden malen gehoord van mijn ouders en omgeving dat ik beter zou stoppen met schaken en ik die tijd beter zou spenderen in het studeren van een extra vreemde taal, een extra masteropleiding, … want met schaken kan je toch geen serieuze boterham verdienen.
@ Brabo Maar nu maak je een sprong van ‘ontspanning’ naar ‘werk’. Dit is iets totaal anders. Uiteraard is school en opleiding belangrijk maar dat is voor u aan een job te helpen! Zonder het papiertje ‘diploma’ wordt het moeilijk. Van al de mensen die ‘sport’ beoefenen valt 99.9% uit de boot om er zijn beroep van te maken. Daarom dat onderwijs belangrijk is natuurlijk. En alles blijf een ‘spelletje’ tot dat je er professioneel met begint natuurlijk… Mijn punt was dat wanneer je een ‘buitenschoolse’ activiteit gaat beoefenen de overheid die activiteiten met een andere bril gaat bekijken…
@Emmanuel: Ik had jouw reactie verwacht.
Eerst wil ik duidelijk maken dat ondanks de duizenden commentaren van mijn omgeving op mijn schaakactiviteiten dat ik altijd blijven spelen ben dus dat ik niet akkoord was met mijn omgeving.
Ten tweede de perceptie bij mijn omgeving (en ik veronderstel bij de massa) was dat je in de buitenschoolse of buitenprofessionele activiteiten beter iets deed om het lichaam te ontwikkelen dan opnieuw iets te kiezen waarvoor je moet stilzitten. Op school en werk wordt bijna uitsluitend een beroep gedaan op de geestelijke capaciteiten. Iedereen kent wel het gezegde: een gezond geest in een gezond lichaam. Wel de gezonde geest krijg je via school of werk dus de perceptie is dat we het gezonde lichaam moeten stimuleren in de vrije tijd. Ik ga akkoord met jouw statement dat sport in de meeste gevallen evenmin geld zal opbrengen maar de perceptie is wel dat als je sport, je beter zal functioneren op school, op het werk kortom in de maatschappij.
Als wij willen subsidies krijgen dan zullen we moeten kunnen aantonen dat schaken ook een positieve bijdrage kan hebben. Op lichaamlijk vlak is het duidelijk dat schaken dit niet kan dus moeten we het op geestelijk vlak kunnen aantonen. Echter hoe verander je de perceptie van de massa die denkt dat je jezelf beter ontwikkelt op geestelijk vlak via studie dan via een erg tijdsverslindend spel?
Misschien is dat wel het grootste probleem: ons onderwijs is al goed genoeg, waardoor het niets (wezenlijks) opbrengt voor de economie om de hersenen te trainen in een activiteit naast school of werk.
Fysieke activiteiten daarentegen leveren heel veel op voor de economie. Ik heb vorig jaar een vak beweging en sport gehad, en je kan niet geloven hoeveel een beetje extra beweging oplevert voor de economie (zowel gezondheidszorg als aanwezigheid op je job, als prestatie op je job). Álle beslissingen worden economisch afgewogen, dus als schaken geld krijgt, moet het ook geld opleveren, zo simpel is het.
Tegenwoordig zit een heel hoog percentage van de jeugd (ik weet niet hoeveel, daarom ga ik er mij niet over uitspreken) te gamen. Ik denk niet dat dit goed is op lichamelijk vlak. Op het gamen is er weinig kritiek, dit komt omdat je dit kan doen waar en wanneer je wilt, de ouders hebben er dus geen last van. Mocht de overheid schaken en andere denksporten wat meer stimuleren zou de jeugd een beter alternatief hebben. Maar omdat de overheid vooral investeert in het fysieke, hebben/ kennen de jongeren niet de mogelijkheden voor hun intellectueel (deftig!) te verbeteren.
sluit je aan bij de facebook groep, schaken=sport
http://www.facebook.com/janvanleeuwen?v=wall&story_fbid=115679491820508&ref=notif¬if_t=like#!/group.php?gid=105235122870016
@Draw: Ik geloof niet dat je met subsidies voor schaken of andere denksporten, het gamen zult kunnen tegenhouden. Het is de taak van de ouders om de eigen kinderen op te voeden en bijgevolg een overmatig gamen te verbieden. Zoiets hoort niet tot de bevoegdheden van de overheid maar tot de privesfeer.
Bovendien in mijn jeugd bestond het gamen niet toch betekende dit niet dat schaken of andere denksporten populair waren. Relatief populaire intellectuele activiteiten waren toen muziek, toneel, tekenacademie,… Ik ben beniewd hoe populair dat soort activiteiten vandaag nog zijn.
mensen laten we effe eerlijk wezen , de enige reden waarom we een sport willen zijn is SUBSIDIES 🙂
Misschien is het nu het moment om naar de minister van cultuur te stappen: als schaken niet onder de bevoegdheid van de minister van sport valt, dan valt het misschien onder cultuur…
Als ook de minister van cultuur geen subsidies heeft, kunnen we direct de vraag stellen waar we dan wel onder vallen !
“Wellicht moet Bloso gewoon haar titel van Vlaamse sportadministratie veranderen in Vlaamse administratie van fysieke activiteit.”
–> Dit vat de hele heisa vind ik in 1 zin goed samen 😛
Knap artikel Sarah!
Wel waarom zou je schaken boven gamen moeten plaatsen? Ik ben geen gamer maar duidelijke voordelen van schaken boven gamen zie ik toch niet. En soms is het verschil ook nihil. Genoeg schakers die uren online zitten te blitzen… .
Nu we tot de weinig schokkende conclusie zijn gekomen dat schaken weinig tot niks doet voor de fysieke gezondheid kunnen we dan eens stilstaan bij waar het wel zou goed voor moeten zijn.
Voor de mentale ontwikkeling? Sorry daar geloof ik niet zo gek veel van. Toch niet in die mate dat schaken boven andere spelen zou uitsteken.
Voor de mentale gezondheid? Laten we daar maar over zwijgen. Fischer, Morphy, … tot zelfs op lokaal niveau. “De helft vd schaakclubs zijn halve psychiatrische instellingen” las ik onlangs op een forum. Mss overdreven maar toch met een kern van waarheid.